Thời gian gần đây nhiều báo liên tục đăng các thông tin về việc ngân hàng huy động tiền gửi tiết kiệm thông qua phát hành chứng chỉ tiền gửi có ghi danh với lãi suất tiết kiệm cao kỷ lục và cao hơn gửi tiết kiệm thông thường tới 2% - 3%. Vậy chứng chỉ tiền gửi là gì và tại sao nó lại có lãi suất tiết kiệm cao thế? Bài viết này sẽ giải thích giúp bạn nắm được các vấn đề liên quan tới chứng chỉ tiền gửi.
Chứng chỉ tiền gửi là gì?
Chứng chỉ tiền gửi là gì?
Chứng chỉ tiền gửi là một loại giấy tờ có giá do ngân hàng phát hành cho người gửi tiền. Phần lớn các ngân hàng hiện nay ở Việt Nam đều phát hành chứng chỉ tiền gửi có ghi tên người thụ hưởng vào chứng chỉ tiền gửi này và vì thế nó được gọi là chứng chỉ tiền gửi ghi danh (hoặc định danh). Nghĩa là chỉ người sở hữu chứng chỉ tiền gửi (có ghi tên) mới được hưởng các quyền lợi liên quan tới chứng chỉ tiền gửi.
Về bản chất, một chứng chỉ tiền gửi có vài trò đầy đủ như một sổ tiết kiệm thông thường khi bạn gửi tiền tiết kiệm ngân hàng. Tuy nhiên, nhiều ngân hàng hiện nay áp dụng thêm điều khoản là bạn không được tất toán/ đáo hạn chứng chỉ tiền gửi trước hạn. Đây là điểm khác biệt lớn nhất so với sổ tiết kiệm thông thường.
Tại sao chứng chỉ tiền gửi được hưởng lãi suất cao?
Lý do đầu tiên như mình có đề cập ở trên là chứng chỉ tiền gửi thường không được tất toán trước hạn. Có những trường hợp được tất toán trước hạn thì ngân hàng sẽ thay đổi lại cách tính lãi suất, áp dụng lãi tới ngày bạn tất toán/ bán lại chứng chỉ cho ngân hàng thấp hơn rất nhiều so với lãi suất ghi trên chứng chỉ tiền gửi.
Ngoài ra, một lý do khác khiến chứng chỉ tiền gửi có lãi suất cao hơn tiết kiệm thông thường là vì kỳ hạn của chứng chỉ tiền gửi thường khá dài, phổ biến từ 2 - 5 năm, thậm chí còn dài hơn. Với kỳ hạn rất dài, sự hứng thú của người gửi tiền giảm đi rõ rệt và đó là lý do ngân hàng phải kéo lãi suất lên để thu hút khách hàng tham gia.
Chứng chỉ tiền gửi có kỳ hạn dài và lãi suất cao
Lý do chính khiến ngân hàng phát hành chứng chỉ tiền gửi thường là do ngân hàng bị thiếu hụt vốn dài hạn, không đáp ứng được các quy định của pháp luật. Khi việc này xảy ra, ngân hàng sẽ phải huy động gấp tiền dân chúng để đáp ứng quy định. Vì vậy mà các chương trình chứng chỉ tiền gửi với lãi cao được tung ra để huy động vốn dài hạn cho ngân hàng.
Nếu bạn cần tiền thì có thể chuyển nhượng chứng chỉ tiền gửi
Thời gian của chứng chỉ tiền gửi thường dài và bạn sẽ không được tất toán trước hạn. Vì vậy, nếu bạn đột ngột cần tiền sau khi đã gửi tiền vào chứng chỉ tiền gửi thì bạn có thể làm thủ tục bán chứng chỉ tiền gửi cho người khác (với sự xác nhận của ngân hàng).
Ngoài ra, nếu cần vốn bạn cũng có thể thế chấp chứng chỉ tiền gửi để vay tiền từ ngân hàng. Trường hợp này bạn sẽ phải chịu lãi suất cao hơn lãi suất ghi trên chứng chỉ tiền gửi và có thể lên tới 1,5 lần lãi suất của chứng chỉ.
Có nên đầu tư chứng chỉ tiền gửi?
Xét về mức lãi suất thì rõ ràng là ở thời điểm ngân hàng phát hành chứng chỉ tiền gửi thì lãi của chứng chỉ tiền gửi luôn cao hơn so với gửi tiết kiệm thông thường. Tuy nhiên, do kỳ hạn của chứng chỉ tiền gửi rất dài nên bạn sẽ phải đứng trước các rủi ro về lạm phát, lãi suất tiết kiệm trong tương lai thay đổi.
Vì vậy, việc đánh giá xem có nên gửi chứng chỉ tiền gửi hay không còn phụ thuộc vào đánh giá cá nhân của bạn nữa. Nếu bạn kỳ vọng trong tương lai, xu hướng sẽ không có nhiều thay đổi/ biến động và lạm phát, lãi suất sẽ ổn định thì đây là một kênh sinh lời tốt. Ngược lại, nếu bạn không đánh giá được xu hướng của những năm tới thì sẽ rất khó kết luận được là có nên đầu tư chứng chỉ tiền gửi hay không.